MALESA DI CORAL CU PROGRESO RAPIDO NA ARUBA

 

Di robes pa drechi: potret di coral saca dia 6 di december vs. potret saca dia 10 di December, demonstrando e progresion rapido di e malesa den solamente 4 dia.
ORANJESTAD, ARUBA – 15 DECEMBER 2022 – Fundacion Parke Nacional Aruba (FPNA), un fundacion independiente encarga cu e conservacion y maneho di areanan terestrial y marino proteha na Aruba hunto cu Directie Natuur en Milieu (DNM) ta comparti cu un malesa afectando hopi coralnan a wordo observa na Aruba recientemente.
Situacion Actual
Siman pasa, DNM y FPNA a wordo poni na altura cu a observa algun coral afecta na Boca Catalina. E team di DNM y FPNA a drenta veld mesora pa haci mas observacion usando e metodo conoci como ‘Roving Survey’ cual ta ensera cu e persona cu ta haci e survey ta drenta awa pa haci observacion y ta tuma nota y potret, den e caso aki, di tur coral bibo cu ta presente den un area specifico. Ora di conta tur e coralnan presente ta distingui entre coralnan ‘afecta’ of ‘no afecta’ cu malesa. Tur datos y imagen di e sondeo ta wordo compara pa asina purba determina kico por ta andando.
Na prome instantia por a confirma cu a observa cu 43% di e ‘brain corals’ y 62% di e ‘star corals’ ta afecta cu un tipo di malesa no documenta ainda na Boca Catalina y esaki ta alarmante. Ta importante pa comparti cu e porcentahe aki ta solamente di e coralnan cu ta bibo. Manera ta conoci, hopi di e coralnan den e area indica ta morto caba.
Tambe a tuma contacto cu algun partnernan local, esta dive centers cu training pa monitorea coral pa nan tambe yuda observa otro areanan. Asina a bin constata cu na Arashi y Antilla tambe tin e mesun sintomanan visibel riba e coralnan presente.

Den e fin di siman cu a pasa, atrobe DNM hunto cu FPNA a drenta veld pa asina observa e mesun coralnan y por a mira cu e coralnan a sigi deteriora den menos di 4 dia – cual ta hopi liher mes. Coralnan afecta lo muri den e proximo simannan, cual ta nifica cu e ecosistema di coral, cu tin un balor halto diverso y economico, ta na peliger y pesey ta sumamente importante pa tuma e situacion aki na serio y averigua e progreso di malesa cu ta afectando e coralnan ta, como tambe e plamamento pa otro areanan.
Kico ta Stony Coral Tissue Loss Disease
Tin cu pone enfasis si cu desde aña 2014, Stony Coral Tissue Loss Disease (SCTLD) ta plamando rapidamente den Caribe y ta afectando coralnan saludabel y nan biodiversidad.
E malesa no a wordo detecta na Aruba ainda, te cu awo unda cu nos ta wak casonan di coralnan cu sintoma cu lo mester wordo investiga pa wak si enberdad ta Stony Coral Tissue Loss Disease.
Stony Coral Tissue Loss Disease (SCTLD) ta un malesa di coral cu ta afecta diferente tipo di coral y ta plama rapidamente. Ainda expertonan ta investigando e causa di e malesa, pero si e ta afecta mas cu 30 diferente especie di coral, especialmente brain, maze, pillar, y star corals. E malesa ta plama rapidamente cu mortalidad halto di 66-100% di e coralnan afecta. Kier pone enfasis cu e malesa aki no ta afecta salud humano.
Plan di accion
DNM y FPNA algun luna atras caba a traha riba un Standard Operating Procedure (SOP) pa asina prepara pa e dia cu Stony Coral Tissue Loss Disease yega Aruba. E plan aki lo wordo poni den accion hunto cu Directie Scheepvaart y DLVV si en caso cu e malesa wordo confirma na Aruba. Tur esten, DNM y FPNA ta den contacto cu partnernan local y expertonan den region y internacional manera Atlantic and Gulf Rapid Reef Assessment (AGGRA) y MPA Connect pa purba saca afo cua malesa a presenta actualmente.
Tambe ta evaluando e capacidad pa crea un sorto di ‘Arke di Noah’ en corto plaso pa asina duna algun colonia di coral e oportunidad pa sobrevivi den un ambiente saludabel mientras nos ta warda e malesa pasa rond di Aruba. Esaki sigur lo tin un costo grandi cune cual lo rekeri ayudo den forma di fondo of material.
Kico comunidad por haci
Ta urgi sambuyadornan, hendenan cu ta snorkel, piscadornan y comunidad completo pa raporta cualkier observacion di coralnan sintomatico. Por manda informacion di e sitio mas exacto posibel y potret di e coral encontra pa e team di FPNA cu lo haci e monitoring di e situacion aki. Por tuma contacto na marinepark@arubanationalpark.org of manda un mensahe riba FPNA su Facebook page: Aruba National Park Foundation.
Pa preveni propagacion humano di e malesa, ta pidi sambuyadornan, hendenan cu ta snorkel, piscadornan y tur local y bishitantenan pa decontamina nan wetsuit y/of ekipo di lama segun e Coral Disease Decontamination Protocol y laga nan seca bon prome cu drenta awa den otro areanan. E recomendacion aki ta conta pa tur tipo di actividadnan den lama, no obstante si ta un area cu a signala e malesa caba of un area no documenta ainda. Semper ta bon pa practica decontaminacion preventivo.
Pa finalisa, kier a pone enfasis riba e situacion di coralnan na Aruba en general manera ta documenta den e raport di Carmabi. Coralnan na Aruba, specialmente den e area di Boca Catalina ta bou di hopi presion di

actividadnan humano, cu tin un impacto cumulativo halto. Por ehempel, land-based pollution cu ta inclui disperdicio, awa contamina, fertilizers, pesticides, herbicides, veneno pa mata y bestia cu ora di yobida ta bay den lama. Tambe tin wildlife feeding cu ta algo di impacto negativo cu ta pasa tur dia na diferente lamanan rond di Aruba pasobra e ta stroba e funcionamento di e ecosistema. Tambe ta pidi cada persona pa segura cu nunca mishi cu un coral, contene sushi, no tira anker den areanan di coral y usa proteccion di solo cu ta safe pa coralnan.
Ta pidi comunidad pa keda pendiente pa mas informacion y comunica cualkier observacion iregular na coralnan mientras cu expertonan local y internacional ta sigui determina e malesa como tambe determina e miho pasonan necesario en corto y largo plaso.

Share:

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *