Dia Mundial pa Combati Secura y Suelonan Degrada2023; impacto di e fenomeno aki pa e islanan SIDSmanera Aruba.

Riba 17 di juni ta conmemora Dia mundial pa combatisecura y suelonan degrada. E dia aki ta destina pa eleva consciencia di e retonan cu secura y suelonan tin pa e paisnan cu ta luchando cu esaki pa garantisa un mihoporvenir. E tema cu Nacionnan Uni a bin cune pa 2023 ta“Su tera, Su derecho”. E dia aki ta refleha e impacto cu e disigualdad aki ta trece pa e hende muher y e muchamuher. Den e parti di isla, cu Aruba tambe ta, ta referi na con e condicionnan aki ta afecta e paisnan clasifica comoIslanan Chikito Den Desaroyo (Small Island Developing States SIDS). Pa combati secura y suelo degrada, Directie Natuur en Milieu ta enfatisa cu esaki ta keda un reto esencial pa e futuro di nos isla. Aruba ultimo tempo ta sinti caba periodo largo di secura compaña patemperatura halto cu ta afecta cosecha den su totalidad.

Secura y suelonan degrada mayoria biaha ta causa paactividad humano, manera (rosamento y tur otro forma di deshaci di matanan pa laga e suela sunu) deforestacion, maneho di agricultura cu no ta sostenibel, y suela undabestianan ta come y no ta duna e suela un descanso paregenera su mes. Secura ta clasifica como periodo largo unda e condicionnan di clima mayoria biaha ta conduci nascarcedad di awa. E paisnan clasifica como SIDS taparticularmente vulnerabel pa e impacto di secura y suelonan degrada. E islanan ta hopi biaha isola cu recurso limita. Y ta na riesgo pa motibo di cambio di clima, cu tahaci cu e temporadanan di secura ta bira mas frecuente y severo. E impacto di secura y suelonan degrada ta bayhopi mas aleu. Esaki por conduci na inseguridad di calidad di cuminda, scarcedad di awa, dificultad economico, medio ambiente y naturalesa degrada den mal condicion. Na e islanan e condicionnan aki por hasta pone cu hende ta bay biba otro caminda pa sobrevivi of purbabiba miho.

Riba e dia aki pa combati secura y suelonan degrada,Nacionnan Uni ta haci un yamada na e comunidad internacional pa tuma accion y controla e retonan cu SIDS ta trece cu ne. Mester intervencion den maneho cu tapromove practicanan sostenibel, construi na un manera cuta resiliente pa cu cambio di clima, y ta yuda SIDS adapta pa ta miho prepara pa combati e impacto di suelonandegrada y secura.

Dicon ta importante pa combati secura y suelonandegrada?

E dos condicionnan aki ta topiconan importante pasobraesaki por tin impacto devastador pa medio ambiente, economia y hende.

E impacto medio ambiental: Secura y suelo degrada taconduci na erosion, perdida di vegetacion y scarcedad di awa. Esaki ta daña ecosistemanan cu tahaci e dificil pa practica agricultura y ta haci e riesgo pa candela mas grandi.
Impacto economico: esaki por conduci na perdida di cosecha, morto di e bestianan cu ta cria y perdida di pilar economico, cu ta turismo. Esaki tur ta hacidificil pa por sostene calidad di bida pa hende.
Impacto socialsecura y suelo degrada por conduci nainseguridad di cuminda, scarcedad di awa y migracion. Esaki ta pone cu comunidad no por sostene otro tampoco pa e servicionan basico.

Pa e islanan, combatimento di secura y suelonan degrada ta importante pa proteha e medio ambiente, economia y humanidad. Aki ta sigui algun sugerencia cu por yudacombati secura y suelo degrada:

Maneho sostenibel di tereno. Esaki ta inclui practicananmanera: sembramento di mata, prepara e tereno di plantacion uzando un tecnica unda e gordura/tera di e tereno no ta core bay ora di yobida, y tin variacion di locual ta cosecha. Den practica tur esaki ta yuda prevenierosion di suelo, drecha e condicionnan pa retene awa(manera damnan cu awa) y hisa e cantidad cu ta saca nacosecha.

Conserva awaesaki ta inclui practica manera colecta awadi yobida, inverti den irigacion cu sistema di drip y recicla awa. E practicanan ta yuda reduci consumo di awa y tahaci cu conservacion di awa ta mas eficiente.

Adaptacion na cambio di clima: esaki ta inclui medidananmanera traha sea walls, desaroya cosecha cu ta resistente na secura y diversificacion di economia. E pasonan aki tayuda reduci e vulnerabilidad di islanan cu ta impacta pacambio di clima.

Un biaha mas DNM ta desea cu nos por cuminsa tumaaccion, aunke ta stapnan chikito, pa proteha medio ambiente, economia y hende. Pa esaki ta bira realidad e islanan mester traha riba un futuro sostenibel cu tagarantisa un miho condicion di suelo.

Share:

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *