Dia Mundial di Medio Ambiente 2025: Ban renoba noscompromiso pa combati polucion di plastic pa un futuro saludabel y sostenibel pa Aruba

Awe 5 di juni 2025, nos ta celebra Dia Mundial di Medio Ambiente, un fecha clave pa e yamada na nos comunidad pa refleha riba e importancia vital di nos naturalesa y medio ambiente en general. E aña aki, e tema proponi pae Programa di Medio Ambiente di Nacionnan Uni(UNEP) ta enfatisa riba e accion colectivo pa combatipolucion di plastic un biaha mas (Beat plastic polution). Cu enfasis riba e impactonan di ‘microplastic’ den emedio ambiente cu ta encera nos bestianan y matananpero tambe nos mes curpa humano. Polucion di plastic su impacto negativo ta bisto riba e ecosistema di lama y riba nos beachnan, den suelo na unda nos ta crece nos cuminda cu ta encera siguridad di cuminda y te hasta den nos curpa y celebro ya a haya particulanan di plastic cabacu ta encera peliger pa salud di hende. Na Aruba, un islachikito den Lama Caribe, e temanan aki ta crucial como cu nos ta depende riba un medio ambiente saludabel panos economia por sigui draai. Tur aña DNM ta trece campaña di diseñonan grafico pa publico haya sa mas di e temanan mundial cu ta urgente pa nos medio ambiente.

Nos ta biba den un paraiso natural, bendishona cu, rifnandi coral vibrante y cu un biodiversidad unico. Sin embargo, e presion creciente di desaroyo den turismo, ycambio di clima ta menasa pa e isla aki y su recursonannatural. Ademas, e problematica di uzo di productonantraha di plastic ta sinti cu no tin fin. Ta berdad cu tinproductonan cu ta imposibel pa tuma accion riba djemanera den practica di medicina. Pero mester purbaenfoca riba kico si nos por tin influencia pa haci cambio pa contene e bataya contra polucion di plastic.

Manera Nacionnan Uni su Programa di Medio Ambiente (UNEP) a pone enfasis riba e urgencia pa combatipolucion di plastic, un material cu a bira ampliamente distribui den nos bida diario, paso e ta un menasamundial. E residuonan di plastic yamamicroplastic tacontamina nos lama, ta daña nos rifnan di coral y ta hasta yega den e cadena alimenticio. E lucha contra polucion di plastic ta un recordatorio pa tur nacion, inclyendo Aruba.

Dia Mundial di Medio Ambiente 2025 ta un yamada paaccion na tur habitante di Aruba. No ta solamente un diapa celebra, sino un oportunidad pa renoba nos compromiso colectivo y tahunto nos por” cuida nos tera, nos lama y nos salud. Nos accionan tin impacto directo yvisibel riba nos medio ambiente. Cada un di nos por contribui na un medio ambiente mas saludabel sin plastic. Aki tin algun ehempel:

Reduci uzo di plastic di un solo uzo: Opta paproductonan re-usabel manera tas di compra, cana cubo boter di awa (termo) pa yena esaki (copi pa bebe koffie). Evita straw (pijp)di plastic, cuchiu, forki y cuchara di un solo uzo. Esakinan ta prohi pa drentaAruba caba y ta den ley.
Participa of organisa accion di haci limpi: na beachy den mondi , tambe bandi bo mesun cas. Nos areanan natural mester mas prevencion  dicontaminacion di plastic y otro desperdicio.
Come mas na cas, evita ‘take out’: tur cuminda di ‘take out’ ta bin den un emboltura cu ta bira desperdicio.
Spaar awa: Implementa practicanan di spaar awa nacas y negoshi. Colecta awa condensa di e airconan di negoshi y na cas pa muha mata of otro uzo, considerando e retonan di secura.
Planta mata y cuida vegetacion tur caminda: Yudacu accion di reforestacion y otro pa mehora calidad di suelo manera agrofreteria. No chapi yerbanan, nan tayuda wanta e tera pa asina evita erosion. Planta mata local cu ta bay bon den tempo di secura. Evita e mata yama Neem e ta un mata invasor agresivo cu ta cabacu nos matanan local.
Sostene iniciativanan local di conservacion: Duna sosten na e organisacionnan cu ta traha pa protehanaturalesa. Esaki por ta nos Aruba ConservacionFundation cu ta maneha nos Parke Arikok y tambeotro areanan protegi di balor pa naturalesa y medio ambiente en general. Sea bo ta participa na un caminata y contribui, sea boluntario of haci un donacion monetario.
Promove re-uza articulonan y recicla (duna un proposito nobo na e articulo uza): clasifica bodesperdicio. Awo cu no tin dump anticua mas di un ‘landfill’  practica separacion di sushi pa sosteneprogramanan di resiclahe local y otronan cu taexporta.

Como departamento di naturalesa y medio ambiente di Aruba, hunto cu diferente organisacionnan no-gubernamental y sector priva, a bin ta trahaincansablemente pa implementa medidanan pa protehanos medio ambiente. Iniciativanan pa maneho di desperdicio, accion di limpiesaLimpi Limpi, promovedireccion pa mas uzo di energia renobabel, proyectonan di reforestacion y campañanan di conscientisacion tocante e impacto di plastic ta ehempelnan di esfuerso pa un futuro mas berde y sostenibel. Pero e logro pa e metanan aki tadepende di nos tur den accion.

E dia aki ta un recordatorio cu nos futuro y di e generacionnan cu ta bin ta inseparablemente liga na e salud di nos medio ambiente. Laga nos uni y duna unman, consciente di e rol cu cada un di nos tin pa garantisacu Aruba ta keda un joya di naturalesa, un ehempel di sostenibilidad den nos region.

Laga e Dia Mundial di Medio Ambiente 2025 marca un renobacion di nos dedicacion pa un Aruba saludabel yresiliente. Cua of kico ta bo compromiso pa nos medioambiente e aña aki?

Share:

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *